De slogan ‘Gratis A-diploma’ klinkt iedere ouder natuurlijk als muziek in de oren. “Maar gratis is niet vrijblijvend. Er wordt met iedere ouder een deal gesloten”, zegt Humanitas. “Ouders krijgen een zwemdiploma van ons, maar moeten daarvoor wel wat terugdoen voor de wijk”.  

Voor Humanitas zou de actie al geslaagd zijn als er 1.000 kinderen zouden worden aangemeld. In één maand tijd zaten ze echter al op 1.800 aanmeldingen: een ongekend succes, en de aanmeldingen bleven daarna binnen stromen. Het maximum is voor dit jaar gesteld op 2.000 kinderen, meer kunnen de financiën en het zwembad niet aan. Humanitas hoopt dat ze volgend jaar weer 2.000 kinderen kunnen faciliteren.

Waarom? Zwemdiploma als startpunt voor een betere wijk
Het zwemdiploma bezit is relatief laag in het gebied Feijenoord, terwijl het een hele waterrijke omgeving is. Volgens Anton van den Beukel van Humanitas is dit opvallend: “Er zijn genoeg fondsen die het mogelijk maken om te zwemmen, maar mensen (in Feijenoord) maken daar minder gebruik van dan je zou willen. Oorzaken zijn bijvoorbeeld gebrek aan kennis of een taalachterstand, maar ook schaamte is een grote belemmering. Niemand vindt het leuk om zijn hand op te houden. Bovendien zijn we in Nederland heel goed in dingen goed en grondig organiseren, zoals die fondsen. Alleen is die organisatie vaak ontspoort, waardoor het bijna alleen maar toegankelijk wordt voor mensen die snappen hoe het systeem werkt. En dat is nou júist het probleem met mensen die (financieel) toch al niet zo goed overzicht hebben of de taal niet altijd even machtig zijn: die hebben moeite om het systeem te gebruiken.”

Hoewel Humanitas het mogelijk maken van een zwemdiploma voor iedereen ook belangrijk vindt vanuit het oogpunt van zwemveiligheid en het kunnen meedoen aan wateractiviteiten, is de campagne ‘Gratis A-diploma’ vooral een middel om een breder doel te bereiken: het verbeteren van het gebied Feijenoord. Van den Beukel legt uit dat ze met de zwemcampagne proberen zoveel mogelijk gezinnen in het gebied te bereiken en op basis van gelijkwaardigheid een ‘relatie’ aan te gaan met deze mensen. Met iedere ouder wordt namelijk een deal gesloten: jij krijgt een zwemdiploma van ons, en daarvoor ga je wat terugdoen voor jouw wijk. “Het mooie is dat mensen dit totaal niet vervelend vinden, maar zich juist serieus genomen voelen. Wij spreken ze aan op iets waarvan wij veronderstellen dat ze het kunnen. En je hoeft echt niet iedere week drie dagen vrijwilligerswerk te doen, een uurtje per maand kan ook, net wat past. We verzamelen alle ideeën en gaan ermee aan de slag. Het meest bijzondere is dat mensen bijna opgelucht reageren, in die zin dat ze als mens worden aangesproken… want dat gebeurt vaak niet. ”

Naast de ‘voor wat, hoort wat’ aanpak heeft Humanitas niet alleen die kinderen een uur per week in het zwembad, maar ook veel ouders. De tijd dat ouders in het zwembad zijn, willen ze gebruiken om bijvoorbeeld voorlichting en cursussen te gaan geven over algemene zaken en over dingen die ouders zelf aandragen. Ouders mogen overigens zelf kiezen of ze mee willen doen per onderwerp. Door kinderen zo veel mogelijk in te delen naar leeftijd en wijk proberen ze er voor te zorgen dat ouders elkaar een beetje leren kennen om op die manier de sociale cohesie in de wijk positief te beïnvloeden.

Pioniersproject
“We bereiken met deze vernieuwende aanpak direct 2.000 kinderen en hun ouders en zijn minder geld kwijt dan als we 20 jongerenwerkers inhuren. Het maatschappelijk rendement is groter en de kosten zijn lager: tijd voor een nieuwe aanpak dus”, aldus Van den Beukel. Om te bekijken of hun vernieuwende aanpak daadwerkelijk effectief is, werken ze samen met onderzoeksbureau DRIFT van de Erasmus Universiteit in onderzoek naar de impact van deze aanpak/dit project.

De aanpak die Humanitas heeft bedacht en uitgerold, is wel specifiek voor het gebied Feijenoord. “In andere gebieden moet je de situatie daar analyseren en doe je het weer anders. ‘Gelijke monniken gelijke kappen’ gaat dus niet op, want daar is geen sprake van. Het startpunt van mensen in de wijk Feijenoord is fundamenteel anders dan die van mensen in andere (rijkere) wijken.”

Zwembad enthousiaste facilitator
“Het is een mooi idee en wij faciliteren dit natuurlijk graag”, aldus Hakki Yilmaz, coördinator van zwembad Afrikaanderplein. Hakki is een geboren en getogen Feijenoorder en was vroeger zelf zeker geen fan van zwemmen. Pas tijdens zijn opleiding Sport&Bewegen werd hij geënthousiasmeerd door een paar leraren om de zwemwereld in te gaan. Inmiddels is hij de bekendste badmeester van heel Feijenoord. Enthousiast en optimistisch als hij is, ziet hij die 2.000 aanmeldingen, en inmiddels flinke wachtlijst, wel zitten. “Het was eerlijk gezegd wel een verassing. Wij hadden 100-200 aanmeldingen al mooi gevonden, en toen stond er op de eerste dag al een rij tot aan het einde van de straat! Maar dat is alleen maar mooi toch. Hoe meer kinderen we kunnen leren zwemmen, des te beter!”

De actie is dan ook niet alleen bedoeld voor jonge kinderen: iedereen tot 19 jaar kan aangemeld worden om zijn A-diploma te halen. “Dat is óók een hele belangrijke groep”, aldus Hakki. Het zwembad ziet dat in deze wijk ook best wat oudere kinderen geen zwemdiploma hebben. Ze proberen iedereen die hier binnenkomt met onvoldoende zwemvaardigheid dan ook bewust te maken dat kunnen zwemmen echt heel belangrijk, en mogelijk, is. “Als ze eenmaal hier binnen zijn, dan willen ze dus zwemmen en dat willen wij natuurlijk graag promoten. We proberen dus ook altijd met iemand mee te denken over opties hoe we ervoor kunnen zorgen dat diegene ook kan (leren) zwemmen en dus mee kan doen met zijn vrienden. We willen niemand wegsturen die juist wel wil zwemmen. Dit project levert daar voor de groep t/m 18 jaar natuurlijk een hele mooie kans voor.” Hakki snapt wel dat het misschien niet stoer voelt om op zwemles te gaan, maar hij vindt dat niemand zich daarvoor zou moeten schamen. “Ik leerde ook pas op latere leeftijd echt beter zwemmen en daar ben ik heel blij mee. Iedereen zou leren zwemmen moeten promoten juist, want kunnen zwemmen is niet alleen veilig, maar ook heel leuk!”

Meer informatie over deze actie kun je vinden op: https://www.adiploma.nu/

Dit is het derde praktijkvoorbeeld omtrent vangnetregelingen. Zie HIER de lokale regeling in Zwolle met ouders aan het woord en HIER de animatie van de gemeente Nijmegen om hun regeling toegankelijk uit te leggen.

Dit bericht is tot stand gekomen vanuit het kennisproject NL Zwemveilig.