Vrijdag 10 mei heeft, tijdens de Nationale Maand van de Zwemveiligheid, een rondetafelbijeenkomst plaatsgevonden in Utrecht waarbij de rol van basisscholen bij zwemveiligheid centraal stond. Vanuit kennisproject NL Zwemveilig wordt momenteel samen met Prof. Dr. Kristine de Martelaer (Vrije Universiteit Brussel/Universiteit Utrecht) en Titeke Postma (bewegingswetenschapper) een visie en aanpak op dit onderwerp ontwikkeld. Met partijen vanuit de zwembranche, basisonderwijs, gemeenten, bewegingsonderwijs, reddingsbrigade en onderzoek is nader besproken hoe die rol van basisscholen eruit kan zien en hoe dit in Nederland verder kan worden gestimuleerd.

Speerpunt

Binnen het uitvoeringsplan 2018-2020 vanuit het kennisproject NL Zwemveilig vormt de rol van basisscholen bij zwemveiligheid één van de speerpunten. In navolging van eerder onderzoek naar hoe scholen en gemeenten momenteel betrokken zijn bij schoolzwemmen wil NL Zwemveilig in het aankomende jaar stimuleren dat basisscholen (en gemeenten) actief betrokken zijn bij zwemveiligheid en bewuste keuzes maken wat als school wel of niet te doen.

Rol basisscholen

Prof. Dr. Kristine de Martelaer en Jarno Hilhorst (projectmanager NL Zwemveilig) gaven tijdens de rondetafelbijeenkomst een toelichting op de manier waarop basisscholen betrokken kunnen zijn bij zwemveiligheid. Het perspectief en de redenen om betrokken te zijn, kunnen verschillen. Van oudsher gaan scholen met schoolklassen zwemmen, zodat kinderen leren zwemmen en een zwemdiploma kunnen halen. Met name in de grote steden in Nederland is dit nog steeds het geval. Basisscholen zijn heel belangrijk voor deze kinderen om te leren zwemmen. Landelijk blijkt dat 14 procent van de kinderen hun zwemdiploma A nog haalt via het schoolzwemmen (Mulier Instituut, 2017). Onlangs bleek daarnaast dat gaan zwemmen met schoolklassen ook voor de kinderen met zwemdiploma’s belangrijk kan zijn om zwemveilig te blijven. Als je op 5-jarige leeftijd gaat zwemmen en daarna jaren niet meer zwemt, neemt je vaardigheid en vertrouwen in het water af en wordt het risico op verdrinking vergroot (Van der Weijden, 2019). Er zijn voorbeelden in het land waarbij schoolklassen ieder jaar een korte periode naar het zwembad gaan en deelnemen aan uitdagende zwemactiviteiten om vaardig en vertrouwd te blijven met water. Ook kan daar worden gewerkt aan specifieke overlevingstechnieken, niet alleen voor jezelf maar ook om een ander te redden. Verder wordt er ook gezwommen met schoolklassen gewoon omdat het een voor kinderen ontzettend aansprekende activiteit is. En vanuit gezondheidsperpectief is zwemmen een intensieve bewegingsactiviteit, die voor vrijwel alle kinderen geschikt is om aan mee te doen en overgewicht en andere aandoeningen kan helpen te voorkomen. Tot slot is uitvoerig ingegaan op de verbinding met het bewegingsonderwijs. Gymlessen in het water zijn eigenlijk heel logisch en wenselijk vanuit de doelen en leerlijnen van het bewegingsonderwijs, maar vindt vanuit die verbinding maar bij een klein deel van de scholen plaats.

Voorlichten en signaleren

Naast het zwemmen met schoolklassen is tijdens de bijeenkomst ook ingegaan op andere manieren waarop scholen een bijdrage kunnen leveren aan zwemveiligheid. Zo kunnen ze zorgen voor voorlichting en bijdragen aan kennis en bewustwording bij kinderen (en ouders) over risico’s in de buurt van water (bijvoorbeeld als je in de zee gaat zwemmen) en het belang van zwemles. En op verschillende plaatsen in het land wordt met de school samen gekeken welke kinderen op een bepaalde leeftijd nog geen zwemdiploma hebben. De school helpt om te signaleren en er wordt actief doorverwezen naar de mogelijkheden om zwemlessen te volgen. Met waar nodig de verbinding met financiële regelingen om zwemles voor kinderen uit arme gezinnen mogelijk te maken.

Vervolg

Vanuit NL Zwemveilig zullen de visie en aanpak die worden ontwikkeld, leidend zijn voor vervolgacties richting alle basisscholen, zwembaden en gemeenten in Nederland. De wens is om hen vanaf september 2019 te activeren en om de kennis en bewustwording te vergroten.

Blog – rapportage – factsheet – praktijkvoorbeeld

• Blog ‘Schoolzwemmen van groot belang voor zwemveiligheid’
• Rapportage schoolzwemmen
• Factsheet Retentie van zwemvaardigheden bij kinderen in bezit van diploma B
• Praktijkbeschrijving alle kinderen zwemmen in Hengelo