Steeds meer asielzoekerscentra (AZC’s) zijn actief aan de slag met voorlichting aan bewoners over zwemveiligheid en/of het faciliteren dat bewoners (vooral kinderen) naar zwemles kunnen. Recent spraken we Melisa Kadiric, programmabegeleider bij het AZC Winterswijk, over hoe zij bewoners stimuleert om de Nederlandse water- en zwemcultuur te leren kennen. Zij speelde al een belangrijke rol bij een nieuw project dat in de zomer plaatsvond om zwemveiligheid te stimuleren. Ze geeft ons meer inzicht in haar aanpak en hoe ze probeert aan te sluiten op de kenmerken van de verschillende groepen asielzoekers bij hun in het centrum. Haar inzet is een belangrijke succesfactor in de samenwerking met onder meer het zwembad en de beheerders van de nabijgelegen recreatieplas.

Van vluchteling naar ervaringsdeskundige bij het AZC in Winterswijk

In 1994 is Melisa Kadiric als vluchteling naar Nederland gekomen. Zij is destijds goed opgevangen door het COA, waardoor ze zelf het werk ook graag wilde doen. Hoewel ze met een chemie- en elektrotechniek-achtergrond niet de juiste opleiding had, heeft ze haar droom waargemaakt. Ze doet nu in Winterswijk bij het AZC werk dat haar op het lijf geschreven is. Haar werk is haar hobby en ze organiseert trainingen en activiteiten voor bewoners, waarbij zwemveiligheid één van de onderwerpen is.

In Winterswijk verblijven zo’n 400 bewoners, dit zijn gezinnen maar ook alleenstaanden. Op de locatie van het AZC zijn geen voorzieningen voor activiteiten, de bewoners gaan daarom regelmatig naar Winterswijk voor activiteiten. In de zomer, als het warm weer is, gaan de bewoners ook vaak naar recreatieplas ’t Hilgelo. Het is volgens Melisa zeer verleidelijk om naar de zwemplas te gaan, omdat het daar prachtig is en deze op slechts 2 km afstand van het AZC ligt.

Nieuw project om risicobewustzijn te vergroten

Afgelopen zomer is er voor asielzoekers in Winterswijk een pilotproject rondom zwemveiligheid georganiseerd. Tijdens deze pilot kregen asielzoekers de gelegenheid om in het zwembad en bij de recreatieplas kennis te maken met zwemmen en onze watercultuur. Het doel van deze pilot was om asielzoekers te laten ervaren wat water met je doet en met welke gevaren je rekening moet houden. De uitvoering van deze pilot was een samenwerking van Reddingsbrigade Nederland, Zwembad Jaspers, Leisurelands (de beheerder van recreatieplas ’t Hilgelo) en het AZC in Winterswijk. Bij het AZC in Winterswijk is Melisa Kadiric programmabegeleider en kartrekker. Wij zijn benieuwd hoe zij de bewoners van het AZC Winterswijk zo ver heeft gekregen om deel te nemen aan het programma en of ze meerwaarde ziet in het organiseren van een vervolg.

De afgelopen jaren zijn in Winterswijk twee mannen met migratieachtergrond verdronken. Kadiric komt zelf uit een ander land en weet dat er in veel landen niet zoveel aandacht wordt besteed aan zwemmen.

“Nederland is een waterland en vanaf jongs af aan gaan kinderen hier op zwemles en halen hun diploma’s. Er zijn in Nederland maar weinig mensen die niet kunnen zwemmen. Het is voor iedereen die naar Nederland komt belangrijk om in ieder geval de gevaren van zwemmen in open water te kennen.” In de praktijk ervaren is volgens Melisa belangrijk. “Als bewoners zich meer bewust zijn van de gevaren maken ze de volgende keer de afweging: ga ik zwemmen of niet?”

‘Nederland is een waterland en vanaf jongs af aan gaan kinderen hier op zwemles en halen hun zwemdiploma’s. Er zijn in Nederland maar weinig mensen die niet kunnen zwemmen’ – Melisa Kadiric

Bewoners enthousiast maken

“Veel bewoners denken dat ze kunnen zwemmen. Het ziet er allemaal zo gezellig en leuk uit. Kleine kinderen spelen in het water. Er wordt vaak gedacht; als een klein kind kan zwemmen dan kan ik het ook.” Het is verleidelijk, daarom moeten we volgens Melisa bewoners blijven informeren en laten voelen. Om deelnemers te enthousiasmeren zijn ze bij het AZC Winterswijk het gesprek aangegaan. Hebben zij stilgestaan bij de gevaren van een recreatieplas als ’t Hilgelo, als je niet kunt zwemmen? Ze denken dat ze kunnen zwemmen, maar is dat ook écht zo? Natuurlijk komt ook de berichtgeving over asielzoekers die verdrinken hard aan bij de bewoners. In Winterswijk zijn met inzet van Melisa de bewoners uitgedaagd om mee te doen aan het programma.

‘Veel bewoners denken dat ze kunnen zwemmen. Het ziet er allemaal zo gezellig en leuk uit. Er wordt vaak gedacht; als een klein kind kan zwemmen, dan kan ik het ook.’ – Melisa Kadiric

De ervaringen van de bewoners

Aan het waterveiligheidsprogramma in Winterswijk hebben afgelopen zomer 20 jonge mannen meegedaan. Volgens Kadiric vonden de deelnemers het geweldig; ze waren heel enthousiast. “De open water activiteit daagt uit voor meer, de deelnemers wilden graag meer leren zodat ze zich beter kunnen redden in het water. Ze kijken positief terug op de ervaring maar vonden het te kort. Ze hebben nu basisvaardigheden geleerd maar willen meer tijd hebben om in het water te oefenen, want ze vonden het gewoon hartstikke leuk en leerzaam.”

“Helaas worden door het coronavirus nu geen zwemactiviteiten voor volwassenen georganiseerd, maar de projecten over zwemmen moeten doorgaan en niet verwateren” aldus Melisa.
Wel zijn er met de school en Zwembad Jaspers afspraken gemaakt dat de kinderen die verblijven in het AZC met school naar het zwembad gaan. “Het AZC heeft gesprekken met de ouders, zodat zij het belang inzien en weten wat de kinderen mee moeten nemen” aldus Melisa. De school organiseert het schoolzwemmen, daar worden de kinderen in 12 lessen watervrij gemaakt.

Het volgen van zwemlessen kost natuurlijk geld, maar bij het AZC in Winterswijk hebben ze daar een oplossing voor. De bewoners betalen een kleine bijdrage uit hun individuele activiteitenbudget en het COA voldoet de rest.

‘Voor de deelnemers was dit geweldig maar ze vonden de activiteit te kort. Ze willen meer tijd hebben om in het water te oefenen, want ze vonden het gewoon hartstikke leuk.’ – Melisa Kadiric

Tips voor andere AZC’s en zwembaden

“De voorlichtingsactie was geweldig” en dit initiatief moet volgens Melisa absoluut doorgaan. Let wel op dat je op tijd begint met enthousiasmeren van bewoners en dat je duidelijke afspraken met ze maakt. Als we Melisa de vraag stellen waarbij ze kan kiezen tussen 10 bewoners die complete zwemlessen met zwemdiploma’s krijgen of 100 bewoners met hele korte praktijkoefeningen en een stukje theorie, dan kiest ze voor het laatste. “Het is belangrijk dat alle bewoners informatie krijgen en ervaring opdoen over gevaren in het water en ook over wat ze niet kunnen. Uit ervaring blijkt dat bewoners wel een beetje kunnen zwemmen, maar dat ze zich niet beseffen dat ze niet kunnen drijven. Dit is echt gevaarlijk, want als de bewoners moe worden zakken ze in het diepe. Het is ontzettend belangrijk dat de bewoners leren; wat kan ik wel, wat kan ik niet en wat kan er gebeuren?”

‘Het is belangrijk dat alle bewoners informatie krijgen en ervaring opdoen over gevaren in het water en ook over wat ze niet kunnen. Bewoners moeten zien wat er kan gebeuren. Beter voorkomen dan te laat zijn. Ervaring in de praktijk is echt belangrijk’ – Melisa Kadiric

“Iedereen die niet kan zwemmen moet het besef krijgen dat het water gevaarlijk kan zijn. De bewoners zijn enthousiast en bereid om meer te leren.” In Winterswijk hebben ze deze activiteit in 2020 georganiseerd voor jongvolwassen mannen, maar hoe mooi zou het zijn als we dit jaarlijks kunnen organiseren en dan ook voor vrouwen en meisjes? Melisa gaat zich daar in elk geval weer hard voor maken.

Foto: Lisette Vlassak