Nationale ZwemChallenge hoog op de agenda bij gemeente Altena
Bij de waterrijke gemeente Altena staat zwemveiligheid hoog op de agenda. In schooljaar 2020-2021 ontwikkelden buurtsportcoaches van gemeente Altena daarom in nauwe samenwerking met 3 zwembaden en 12 scholen een pilot om de Nationale ZwemChallenge voor kinderen in de gemeente vorm te geven. Gidion van Dijk is één van de buurtsportcoaches en initiatiefnemer van de Nationale ZwemChallenge. Van Dijk: ’Ik heb jaren geleden een artikel gelezen. Daarin werd er een vergelijking gemaakt tussen een apk keuring van een auto en de vraag waarom er voor kinderen met een zwemdiploma eigenlijk niet een soort ‘zwem check-up’ bestaat. Daarom was ik blij toen in 2019 de Nationale ZwemChallenge van de Nationale Raad Zwemveiligheid op mijn pad kwam. Toen binnen de gemeente de nota zwembeleid vorm kreeg zag ik één en ander bij elkaar komen en opperde ik het idee. Uiteindelijk hebben we de Nationale ZwemChallenge ingezet voor groepen 5 en 6 van basisscholen in gemeente Altena.’
Van idee naar uitvoering
Ook tijdens een directeurenoverleg van de scholen werd de Nationale ZwemChallenge positief ontvangen. Plannen kregen vorm en in schooljaar 2020-2021 werd er een pilot gestart. Van Dijk ontwikkelde een programma met als basis de Nationale ZwemChallenge aangevuld met 3 themalessen survival, zwemconditie en zwemmen als spel. Van Dijk: ‘Voor de themalessen heb ik me mede laten inspireren door het programma SWIM van Hengelosport.’
Meten is weten
Om inzicht te krijgen in de mogelijkheden van scholen werd een enquête gehouden. Scholen konden onder andere aangeven hoeveel tijd zij als school konden besteden aan schoolzwemmen. Niet onbelangrijk, want scholen zijn per zwembadbezoek tussen 2,5 en 3 uur kwijt. Sommige scholen konden eenmalig meedoen, anderen 3, 5 of zelfs 8 keer. De diversiteit aan scholen was groot. Met verschillende groepsgrootten en andere afstanden tot het zwembad. Van Dijk: ‘Er zijn bussen ingezet, scholen zijn met de fiets naar het zwembad gegaan, er zijn kleine groepen geweest, grote groepen (25+). In totaal deden 12 scholen mee verdeeld over 3 zwembaden (1 buitenbad en 2 binnenbaden). Zo konden we testen wat het meeste effect heeft op de zwemontwikkeling van de kinderen en welke belasting voor scholen en zwembaden passend is.’
Sluit kinderen zonder diploma niet uit
Basisschool de Bolderik uit Hank deed met groepen 5 en 6 ook mee. Aan kinderen van deze groepen werd gevraagd naar hun zwemdiploma(’s). Dit bleek soms lastig en ongemakkelijk voor kinderen en hun ouders. Zo waren er bijvoorbeeld kinderen die geen diploma hadden maar al wel bezig waren met het behalen van het Zwem-ABC in één. Omdat de Nationale ZwemChallenge is opgezet voor kinderen met een diploma, moesten zij op school blijven of aan de kant toekijken. Christel Gijsbers, docente van groep 5 van de Bolderik: ’Als docente heb ik als uitgangspunt; iedereen doet mee! Ik heb me dan ook hard gemaakt dat ook deze kinderen mee konden doen. Gelukkig reageerde de gemeente goed en is één van de sportcoaches met deze kinderen aan de slag gegaan in een apart bad. Hierdoor ontstond er een nieuwe dynamiek tussen de twee baden.’
Voor een groot aantal kinderen was de ZwemChallenge best spannend. Je doet dingen die je niet iedere dag doet, zoals een koprol maken vanaf een rubberboot of door een gat vallen in een mat. Gijsbers: ‘Omdat ik de kinderen iedere dag meemaak en goed ken, kon ik de kinderen die het nodig hadden een steuntje bieden en vertrouwen geven. Eerst even wennen, maar al snel zag ik ze met zelfvertrouwen en plezier het water in springen en duiken. Extra leuk om van de kinderen zelf ook te horen dat ze eerst even moesten wennen maar de oefeningen vooral erg leuk en leerzaam vonden.’
Resultaten van de pilot
De Nationale ZwemChallenge was voor alle betrokkenen nieuw en de pilot bracht waardevolle inzichten. Tijdens een evaluatiebijeenkomst met de sportcoaches en zwembaden werden alle ervaringen en resultaten besproken en gedeeld. Een aantal belangrijke resultaten van de pilot zijn:
- Scholen zijn per keer 2,5-3 uur effectieve onderwijstijd kwijt.
- De organisatievorm waarin je de Nationale ZwemChallenge het best kunt afnemen verschilt per zwembad.
- Een programma van 5 keer zwemmen is het meest effectief en haalbaar. Leerlingen boeken voldoende vooruitgang en het is praktische haalbaar voor zwembaden en scholen.
- Als je de Nationale ZwemChallenge aanbiedt aan scholen is het belangrijk dat alle leerlingen van een groep mee kunnen doen (eventueel in een alternatieve vorm).
Van Dijk: ’Een ding is zeker: door het enthousiasme en de inzet van leerlingen, scholen, zwembaden en sportcoaches werd de pilot een succes. Op basis van alle ervaringen en leerpunten wordt de Nationale ZwemChallenge dit schooljaar voor de tweede keer ingezet in de gemeente Altena.’
Wil je als gemeente zwemveiligheid ook op de agenda zetten?
Van Dijk heeft drie praktische tips:
- Zet zwemveiligheid op de kaart en ga aan de slag!
- Maak de Nationale ZwemChallenge aantrekkelijk voor scholen.
- Vergeet niet het vastleggen van de verantwoordelijkheden per betrokken partij.
Wil je meer weten over het organiseren van de Nationale ZwemChallenge?
Klik hier voor alle informatie. Heb je vragen over de mogelijkheden om dit als gemeente in te zetten? Neem dan contact op. Wil je meer weten over hoe de gemeente Altena dit heeft aangepakt, neem dan contact op met Gidion van Dijk via: g.vandijk@gemeentealtena.nl