In de juni editie van ZwembadBranche magazine staat het vierde artikel in een reeks van updates over de verschillende thema’s uit het Nationaal Plan Zwemveiligheid:

De uitvoering van het Nationaal Plan Zwemveiligheid 2021-2024 is in volle gang. De Nationale Raad Zwemveiligheid (NRZ) treedt op als verbinder van organisaties en netwerken. Via het Nationaal Plan Zwemveiligheid krijgt samenwerking binnen de zwembranche een belangrijke impuls. Naast de rol van verbinder is de NRZ tevens kartrekker van diverse specifieke thema’s, vooral als die gerelateerd zijn aan zwemonderwijs. Verder zijn de Koninklijke Nederlandse Zwem Bond (KNZB), Vereniging Werkgevers in Zwembaden en Zwemscholen (WiZZ), Vereniging Sport en Gemeenten (VSG), Reddingsbrigade Nederland en VeiligheidNL kartrekker van specifieke thema’s. Alle betrokken partijen streven er gezamenlijk naar dat het aantal verdrinkingsongevallen daalt en tegelijk meer Nederlanders regelmatig zwemmen en genieten van het Nederlandse zwemwater. Dit alles met ondersteuning van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).

Het Nationaal Plan Zwemveiligheid telt 16 thema’s verdeeld over de volgende pijlers:

1. Leren en blijven zwemmen
2. Omgevingen veiliger maken
3. Meer risicobewustzijn

Daarnaast bestaat er nog een vierde verbindende pijler, te weten: Kennisontwikkeling & netwerkvorming.

Chantal Tolboom – Heintjes en Silke Oude Weernink aan het woord

In dit artikel zoomen we in op de thema’s rondom het verbeteren van het risicobewustzijn van diverse doelgroepen. Chantal Tolboom – Heintjes en Silke Oude Weernink, verantwoordelijk voor communicatie en marketing binnen de NRZ, vertellen ons over de ontwikkelingen en plannen.

“Er zijn meerdere thema’s binnen het Nationaal Plan Zwemveiligheid gedefinieerd als het gaat om risicobewustzijn. Zo is er een thema ‘brede voorlichting’ waarbinnen een campagne wordt ontwikkeld om het risicobewustzijn van de bezoeker van open water locaties te vergroten. De NRZ is kartrekker van dit thema en werkt hierin samen met onder andere Reddingsbrigade Nederland, Leisurelands, KNRM, Rijkswaterstaat, omgevingsdiensten, provincies en gemeenten.” legt Chantal Tolboom – Heintjes uit. Silke Oude Weernink: “Er is ook een thema specifiek gericht op het risicobewustzijn van migranten en buitenlanders. Op dit vlak lopen er diverse initiatieven in samenwerking met onder andere COA Nederland, Pharos, GGD Ghor en Nidos.” In dit artikel wordt ook ingegaan op een campagne die is opgezet door VeiligheidNL binnen het thema ‘ouders kinderen 0-5 jaar’.

Brede voorlichting

Komende zomer gaat de pilot van start van de campagne die is ontwikkeld om het risicobewustzijn van de zwemmers in open water te verbeteren, om zodoende de kans op verdrinking(songevallen) te verkleinen. Chantal licht toe: “Vorig jaar zomer is een gedragswetenschappelijk onderzoek uitgevoerd en op basis daarvan is in nauwe samenwerking met de eerdergenoemde betrokken partners een communicatiestrategie ontwikkeld. Hiervoor is vervolgens een concepttest uitgevoerd, welke zeer positieve resultaten heeft opgeleverd. Optimalisatie op basis van deze test heeft inmiddels plaatsgevonden en de voorbereidingen voor de pilotcampagne zijn in volle gang. We verwachten de campagne begin juli te kunnen lanceren op een aantal plaatsen in het land. Het doel is uiteindelijk om deze campagne na de pilot landelijk uit te rollen en verder uit te diepen.”

Doelgroep migranten en buitenlanders

Voor de doelgroep migranten en buitenlanders is een video gemaakt over Nederland waterland. Silke: “In deze video wordt in diverse talen eenvoudig uitgelegd dat leren zwemmen onderdeel is van onze cultuur. We laten de kijker zien dat je op veel plekken kunt zwemmen en genieten van het water, maar dat het wel belangrijk is dat je zorgt dat het veilig is.” Het doel is om mensen die niet in Nederland zijn opgegroeid algemene informatie te verschaffen over de Nederlandse water- en zwemcultuur, zodat ze daarnaar gaan handelen en ook veilig kunnen meedoen. Naast deze video zijn er ook andere voorlichtingsmaterialen beschikbaar die ingezet kunnen worden om de kennis te vergroten.

Alleen voorlichtingsmaterialen zijn niet voldoende. Nieuwkomers zelf in de praktijk de gevaren laten ervaren is ook onderdeel van dit thema. Voor (jong) volwassenen is er een waterbewustwordingscampagne waarbij onder begeleiding, zowel in het zwembad als in open water, kennis wordt gemaakt met de Nederlandse watercultuur. “Voor veel nieuwkomers is het verleidelijk op een warme dag bij een recreatieplas het water in te gaan. Vaak denken ze dat ze kunnen zwemmen, want het ziet er zo gemakkelijk uit.” Het is belangrijk om nieuwkomers in een veilige situatie de gevaren van water te laten ervaren. De plannen zijn om deze waterbewustwordingscampagne jaarlijks op meerdere plekken in het land te organiseren.

Om de zwemvaardigheid (van kinderen) toe te laten nemen, stimuleert COA Nederland in samenwerking met de NRZ dat in alle asielzoekerscentra zwemactiviteiten worden georganiseerd en is er een beloningssysteem ontwikkeld. Het doel van het beloningssysteem is kinderen (en hun ouders) voor te lichten en te enthousiasmeren om een zwemdiploma te behalen.

“Naast bovenstaande ontwikkelingen is het streven om de samenwerkingen met diverse partijen waaronder gemeenten te intensiveren. Het is een uitdaging om zwemveiligheid in te bedden in inburgeringstrajecten en arbeidsmigranten en toeristen (beter) te bereiken.” aldus Silke.

Doelgroep ouders kinderen 0-5 jaar

Ook jonge kinderen tot vijf jaar lopen een verhoogd risico om te verdrinken. Het gebeurt vaak in en om huis, bijvoorbeeld in een opblaasbaar zwembadje, een vijver of in bad. Opvallend vaak waren de ouders op het moment van verdrinking even niet in de buurt van hun kind. “Vanuit het Nationaal Plan Zwemveiligheid willen we ouders van jonge kinderen meer bewust maken van het risico van water voor hun kind.” geeft Chantal aan. In samenwerking met de NRZ heeft VeiligheidNL in 2021 diverse onderzoeken uit laten voeren naar het risicobewustzijn en het gedrag van ouders van kinderen in de leeftijd 0 t/m 4 jaar. Op basis van de verkregen inzichten is inmiddels de campagne ‘Kopje onder gaat geluidloos en snel’ gelanceerd. Binnen deze campagne staan ‘de 4 van Veilig in en om water’ centraal. Dit zijn de vier belangrijkste adviezen om verdrinking bij jonge kinderen te voorkomen. Op de platformen van VeiligheidNL wordt ook aandacht gevraagd voor het belang van zwemles en het behalen van de Nationale Norm Zwemveiligheid, onder andere middels blogs vanuit de Nationale Raad Zwemveiligheid.

Foto: Lisette Vlassak